Sermaye Artırımı Nedir?

Sermaye Artırımı Nedir?

Sermaye artırımı, bir şirketin öz kaynaklarını yani sermayesini artırması işlemidir. Bu, şirketin bilançosundaki sermaye kaleminin yükseltilmesi anlamına gelir. Bu işlem, genellikle hisse senedi ihraç edilerek yapılır ve şirketin piyasadan yeni kaynak elde etmesine olanak tanır. Sermaye artırımı, şirketin finansal yapısını güçlendirmek, borçlarını ödemek, yeni yatırımlar yapmak veya büyüme hedeflerini gerçekleştirmek için önemli bir finansman aracıdır.

Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

Şirketler çeşitli nedenlerle sermaye artırımı yoluna giderler:

• Büyüme ve yatırım: Yeni projeleri finanse etmek, üretim kapasitesini artırmak veya yeni pazarlara girmek için ek sermayeye ihtiyaç duyulabilir.
• Borç ödemeleri: Şirket, yüksek faizli borçlarını kapatarak finansal yükünü hafifletmek için sermaye artırımını kullanabilir.
• Finansal yapıyı güçlendirmek: Öz sermayeyi artırarak şirketin daha güçlü bir finansal yapıya sahip olması ve kredi kuruluşları nezdinde itibarını yükseltmesi hedeflenir.
• Halka arz: Halka arz sürecinde, şirketin sermayesi artırılarak daha fazla hisse senedi piyasaya sunulabilir.

Sermaye Artırımı Çeşitleri Nelerdir?

Sermaye artırımı temelde iki ana başlık altında incelenir: Bedelsiz Sermaye Artırımı ve Bedelli Sermaye Artırımı. Her iki yöntemin de kendine özgü dinamikleri ve yatırımcılar üzerindeki etkileri vardır.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin kendi iç kaynaklarını (yeniden değerleme değer artışı fonu, emisyon primi, olağanüstü yedekler gibi) kullanarak sermayesini artırması ve bu artırılan sermaye karşılığında herhangi bir ücret talep etmeden mevcut hissedarlara yeni hisse senetleri dağıtması işlemidir. Bu işlemde hissedarların şirketteki ortaklık payı değişmez, ancak sahip oldukları hisse senedi adedi artar.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Neden Yapılır?

• Hisse başına fiyatı düşürmek: Hisse fiyatı çok yükselmiş bir şirketin, fiyatı daha ulaşılabilir seviyelere çekerek hisse senedini daha geniş bir yatırımcı kitlesi için cazip hale getirmesi amaçlanır.
• Likiditeyi artırmak: Piyasada işlem gören hisse senedi sayısını artırarak hissenin likiditesini (kolay alınıp satılabilirliğini) yükseltir.
• İmajı güçlendirmek: Şirketin kârını ve birikmiş iç kaynaklarını sermayeye eklemesi, yatırımcılara şirketin finansal olarak güçlü olduğu mesajını verir.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nasıl Hesaplanır?

Bedelsiz sermaye artırımı oranını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

(Toplam Bedelsiz Verilecek Pay/Mevcut Sermaye)∗100

Örnek:

Bir şirketin sermayesi 100.000.000 TL olsun. Şirket, iç kaynaklarından 300.000.000 TL’yi sermayeye ekleyerek sermayesini 400.000.000 TL’ye çıkarmaya karar versin.

• Bedelsiz artırım oranı: (300.000.000/100.000.000)∗100=300% olur.
• Yani, elinde 100 adet hissesi olan bir yatırımcıya, sermaye artırımı sonrası ek olarak 300 adet hisse verilir ve toplam hisse sayısı 400 olur.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Süreci Nasıl İlerler?

1. Yönetim Kurulu Kararı: Şirket yönetim kurulu, sermaye artırımı yapma kararı alır ve detaylarını açıklar.
2. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başvurusu: Şirket, gerekli belgelerle SPK'ya başvurur.
3. SPK Onayı: SPK, başvuruyu değerlendirir ve onaylar. Bu süreç genellikle 30-45 gün sürebilir, ancak bu süre SPK'nın iş yüküne ve talep edilen ek belgelere göre değişebilir.
4. Genel Kurul Onayı: SPK onayı sonrası, karar genel kurulda hissedarların onayına sunulur.
5. Tescil ve İlan: Karar ticaret siciline tescil edilir ve kamuya duyurulur.
6. Hisse Dağıtımı: Belirlenen tarihte, artırılan hisseler yatırımcıların hesaplarına otomatik olarak aktarılır.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Hisseyi Nasıl Etkiler?

Bedelsiz sermaye artırımı, hisse fiyatını doğrudan etkiler. Dağıtılan hisse oranında hisse fiyatı düşer.

Örnek:

Bedelsiz artırım oranı %300 olan bir hissenin sermaye artırımı öncesi fiyatı 200 TL ise, yeni fiyat şöyle hesaplanır:

Yeni Fiyat=Eski Fiyat/(1+Bedelsiz Oranı)

Yeni Fiyat=200/(1+3)=50 TL

Bu durumda yatırımcının toplam serveti değişmez. Önceden 100 hissesi ve 200 TL fiyatla 20.000 TL olan toplam değeri, artırım sonrası 400 hisse ve 50 TL fiyatla yine 20.000 TL olur.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Yatırımcıya Faydası Nedir?

Yatırımcı açısından ilk bakışta sadece hisse adedinin artması gibi görünse de, bedelsiz sermaye artırımının dolaylı faydaları vardır:

• Fiyatın ulaşılabilir hale gelmesi: Düşen hisse fiyatı, hisseye olan ilgiyi artırabilir ve bu da ilerleyen dönemde fiyatın yükselmesine zemin hazırlayabilir.
• Artan likidite: Hisse senedi sayısının artması, piyasada daha fazla alıcı ve satıcı olmasını sağlar.
• Olumlu imaj: Şirketin güçlü finansal yapısını göstermesi, yatırımcı güvenini artırabilir.

Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelli sermaye artırımı, şirketin sermayesini nakit karşılığı artırmasıdır. Şirket, yeni hisse senetleri ihraç ederek mevcut hissedarlara veya yeni yatırımcılara bu hisseleri belirli bir fiyattan satın alma hakkı tanır. Hissedarlar, artırıma katılmak için payları oranında para yatırarak rüçhan haklarını kullanırlar.

Bedelli Sermaye Artırımı ile Bedelsiz Sermaye Artırımı Arasındaki Farklar Nelerdir?

Bedelli Sermaye Artırımı Nasıl Hesaplanır?

Bedelli sermaye artırımı sonrası hisse fiyatı, teorik olarak bir rüçhan hakkı değeri üzerinden hesaplanır. Ancak piyasa fiyatı bu teorik değerden farklı olabilir.

• Rüçhan Hakkı: Bedelli artırımda her 1 TL nominal değerli hisse senedi için bir rüçhan hakkı verilir.
• İşlem Fiyatı: Genellikle hisse senedinin nominal değeri olan 1 TL üzerinden işlem görür.

Örnek:

• Bir şirketin hisse fiyatı 30 TL olsun.
• Sermayesini %100 oranında bedelli artırmaya karar versin.
• Katılım bedeli 1 TL (nominal değer) olsun.

Teorik Fiyat = (30TL(eski fiyat)+1 TL(katılım fiyatı))/(1+

Teorik Fiyat=(30+1)/(1+1)=31/2=15.5 TL

Bedelli Sermaye Artırımına Nasıl Katılınır?

Bedelli sermaye artırımına katılmak isteyen mevcut hissedarlar, rüçhan haklarını kullanırlar.

1. Rüçhan Hakkı Kuponu: Bedelli sermaye artırımı kararı alındığında, mevcut hisse senedi sahiplerine, sahip oldukları hisse senedi adedi kadar rüçhan hakkı (kuponu) verilir.
2. Kullanım Dönemi: Yatırımcı, bu kuponları belirli bir süre içinde (genellikle 15 gün) kullanarak bedelli artırıma katılabilir.
3. Para Yatırma: Banka veya aracı kurum hesaplarından, katılmak istenen miktar kadar para yatırılarak rüçhan hakları kullanılır.
4. Rüçhan Hakkını Satma: Eğer yatırımcı bedelli artırıma katılmak istemiyorsa, elindeki rüçhan haklarını (kuponlarını) borsada satabilir.

Bedelli Sermaye Artırımı Onay Süresi Ne Kadardır?

Bedelli sermaye artırımı süreci, tıpkı bedelsiz artırım gibi SPK onayı gerektirir. Bu süreç de genellikle 30-45 gün civarında sürebilir.

Bedelli Sermaye Artırımı Hisseyi Nasıl Etkiler?

Bedelli sermaye artırımı, şirket sermayesine nakit girişi sağladığı için şirketin finansal yapısını doğrudan güçlendirir. Yatırımcılar açısından ise:

• Katılanlar: Artırıma katılan yatırımcılar, daha fazla hisseye sahip olurken portföylerinin değerini koruyabilir.
• Katılmayanlar: Artırıma katılmayan veya rüçhan haklarını satmayan yatırımcıların hisse adedi değişmezken, hisse fiyatı teorik olarak düşer. Bu durum, yatırımcıların ortaklık paylarının azalmasına ve portföy değerlerinin erimesine yol açabilir.

Bu konuda daha detaylı bilgi edinmek isteyenler için Sabancı Üniversitesi, EDU tarafından sunulan Finansçı Olmayanlar İçin Finans eğitimi, finansal okuryazarlığı artırmaya yönelik kapsamlı bir program olup, finansal tabloların yorumlanmasından performans göstergelerinin analizine kadar geniş bir yelpazede bilgi sağlamaktadır.